Chiny wyciągnęły wnioski z historii

Chcemy czy nie, Chiny wróciły do grona czołowych architektów światowego porządku. Ich stale rosnąca rola w polityce, a przede wszystkim w gospodarce, stawia pod znakiem zapytania zasadność naszego spojrzenia na świat. Chiny rzucają wyzwanie zarówno teoriom Fukuyamy, jak i Huntingtona. Wydaje się, że nasze aksjomaty nie obowiązują za Wielkim Murem. Co więcej, dziś to my potrzebujemy Chin. Europy i Ameryki nie stać na dalszą ignorancję. Dlatego tak ważna jest ta książka. Fenby postawił sobie za cel nie tyle linearne przedstawienie kolejnych wydarzeń, lecz pokazanie specyfiki chińskiego sposobu patrzenia na świat. Sposobu, który jego zdaniem wciąż w znacznej mierze opiera się na wizjach Konfucjusza, Sun Tzu i Pierwszego Cesarza. Trzeba mu oddać, że popiera swoją tezę niezwykle bogatymi materiałami. Umiejętności łączenia faktów i krytycznej analizy dokumentów nadają jego argumentacji wyrazisty charakter.
Oczywiście, można mieć do tej książki kilka zastrzeżeń natury warsztatowej, jednak w niczym nie ujmują one wartości dzieła. Fenby nie jest historykiem, lecz dziennikarzem. Zawiedzie się osoba oczekująca klasycznie rozumianego tekstu historycznego - nie jest to celem autora. Można też oczywiście zarzucać Fenby'emu, że pisze o Chinach z perspektywy brytyjskiej. Tylko czy Tacyt nie pisał o Germanach z perspektywy Rzymianina? Książka Fenby'ego powinna stać się początkiem nowej dyskusji nad naszym stosunkiem do najstarszej nieprzerwanie trwającej kultury świata. Chiny pokazały, że wyciągnęły wnioski z bolesnej historii ostatnich 150 lat. Pozostaje pytanie, czy Zachód dojrzeje do tego, by zrobić to samo.

 

Recenzent: Michał Nycz