Donośny głos przeciw wojnie
Berlin 1945. Upadek to literatura historyczna w najlepszym wydaniu. W jednym z wywiadów Antony Beevor trafnie określił brytyjskich historyków jako mistrzów w swoim gatunku. Gatunku - trzeba dodać, specyficznego. To efekt połączenia iście benedyktyńskiej pracy, polegającej na docieraniu do trudno dostępnego i rozproszonego materiału faktograficznego z talentem literackim.Berlin 1945. Upadek to donośny głos autora - byłego żołnierza - przeciw wojnie. Nie ma tu bohaterów pozytywnych ani negatywnych, jest jedynie bezsens i okrucieństwo wojny. Przyznam, że nie spotkałem jeszcze chyba książki, w której by tak dobitnie przedstawiono jak małą wartość ma życie ludzkie w czasie wojny. To ledwie - by nawiązać do słów jednego z sowieckich dygnitarzy - "zapałki, które spłonęły". Książka to opis starcia dwóch totalitaryzmów, ostatecznego upadku jednego z nich i triumfu drugiego. Triumfu, który niestety przedłużył jego agonię o kolejnych kilkadziesiąt lat. Niemcy i Sowieci walczyli ze sobą z irracjonalną zaciekłością, wbrew swojemu człowieczeństwu, przepojeni ideologią. Rozsądek był wówczas często w ich oczach tożsamy ze zdradą. Czytelników z Europy Zachodniej czy USA książka może zaskoczyć. Szczególnie kontrast między wojną na zachodzie, gdzie mimo wszystko obowiązywały pewne zasady, a starciem sowiecko-niemieckim, które można określić mianem wojny totalnej. W książce nie brakuje opisów gwałtów, egzekucji, aktów ludobójstwa, jednak nie epatuje ona okrucieństwem. Opisy postępów sowieckiej ofensywy czy walk na ulicach Berlina są pasjonujące. Dzisiaj warto przypomnieć sobie opis tych tragicznych dni w tej napisanej z epickim rozmachem książce.
Recenzent: Mariusz Pilarski
"Tę książkę czyta się jak ekscytującą powieść, chociaż wiadomo, jakie będzie zakończenie."
/Anne Applebaum/
Przez pół wieku radzieckie archiwa skrywały prawdę o wydarzeniach z ostatnich miesięcy istnienia III Rzeszy. Do faktów, o których świadkowie woleli zapomnieć, dociera Antony Beevor i na ich podstawie dokonuje pasjonującej retrospekcji ostatecznego starcia dwóch totalitaryzmów.
"Berlin 1945. Upadek" opowiada o fanatyzmie i odwadze, poświęceniu i żądzy zemsty. Przywołuje dni bezpardonowej walki, kiedy droga marszu zwycięskiej Armii Czerwonej spłynęła krwią ludności cywilnej, a szalone rozkazy zamkniętego w bunkrze Hitlera skazywały nawet czternastoletnich chłopców na pewną śmierć pod gąsienicami radzieckich czołgów. Beevor wyjaśnia motywy Stalina gotowego poświęcić każdą liczbę żołnierzy, by zdobyć Berlin przed zachodnimi aliantami. Historia upadku miasta, której czytelnik staje się świadkiem, pokazuje, jak bardzo życie milionów ludzi zależało od decyzji polityków i dowódców.
"Ten wspaniały gawędziarz sprawia, że przenika nas chaos i strach; czujemy się tak, jakby każda kropla przelanej krwi była nasza. Berlin 1945. Upadek to coś więcej niż zwykła opowieść o historii; fascynuje szczegółami i wzrusza pięknym stylem."
/Simon Sebag Montefiore/