Historia bez cenzury

Emil Marat i Michał Wójcik, autorzy książki „Ptaki drapieżne. Historia Lucjana „Sępa" Wiśniewskiego" nie są postaciami anonimowymi dla fanów literatury historycznej. Otrzymali wcześniej prestiżową Nagrodę Historyczną „Polityki". Tym razem przybliżają nam oni postać innego zapomnianego bohatera z czasów II wojny światowej. Lucjan Wiśniewski był likwidatorem Państwa Podziemnego. Wielokrotnie musiał realizować zlecenia, które z punktu widzenia dzisiejszego odbiorcy, były niesprawiedliwe, a przynajmniej kontrowersyjne. Trzeba jednak pamiętać, że wojna rządziła się swoimi prawami. Jak wspominał sam „Sęp" - wtedy nie było miejsca na pomyłki.

Książka utrzymywana jest w formie wywiadu rzeki przeplatanego biografiami przyjaciół Wiśniewskiego czy opisami poszczególnych akcji, w których brał udział. Mnie osobiście taka forma bardzo odpowiadała, bo cofnęłam się do czasów dzieciństwa, kiedy o swoich wspomnieniach z wojny opowiadała mi babcia. Wspomnienia bohatera nie były na siłę redagowane czy cenzurowane, dzięki czemu nie straciły swojej naturalnej formy. To właśnie ten styl sprawił, że przypomniałam sobie te rozmowy z babcią - mimo że tematyka była diametralnie różna. Ten człowiek po prostu opowiedział, jak było. Prosto z mostu.

Autorów należy pochwalić przede wszystkim za profesjonalne przygotowanie do rozmowy. Widać, że doskonale znali akcje przeprowadzane przez grupę „Sępa", a niejednokrotnie potrafili go zaskoczyć (np. w rozdziale opowiadającym o agencie SB, Wiesławie Dąbrowskim). Zeznania Wiśniewskiego dotyczące każdej poszczególnej akcji konfrontowane były ze wspomnieniami innych osób, które brały w niej udział, oraz historyków. To pozwala czytelnikowi poznać szeroki obraz wydarzeń.

Spośród wielu akcji grupy „Ptaków", do której należał „Sęp", autorzy zadali sobie trud wybrania tych najciekawszych i najniebezpieczniejszych. Rzeczywiście, wiele z nich nadawałoby się na scenariusz filmowy, jak było wielokrotnie podkreślane w książce np. akcja „Za Kotarą", co do której bohater książki ma do swoich dowódców pewien żal... Znakomicie to zostało przedstawione.

Książka jest naprawdę bardzo dobra i na pewno zainteresuje nie tylko fanów literatury historycznej. Napisana jest przystępnym językiem, podejmuje niebanalny temat. Dla zainteresowanych historią będzie na pewno stanowiła cenny zbiór. Tych, którzy historię znają tylko ze szkoły, z pewnością zachęci do poszerzania swoich horyzontów. Jedyne, o czym należy pamiętać, zabierając się za tę lekturę - chociaż podstawowa znajomość historii Polski z II wojny światowej jest niezbędna, żeby w pełni zrozumieć wydarzenia, przyczyny i nastroje, jakie zostały opisane w powieści. Gorąco polecam.

Recenzent: Monika Oksiak