Krajewski porusza

Pierwsze wrażenie mówi dużo, pozwala nam wykreować minireprezentację danej osoby, książki, czegoś, w naszym mózgu. Tak działamy. Tworzymy mini-stereotyp i klasyfikujemy, porównujemy, łączymy w zbiory elementów podobnych. Przez tworzenie map neuronowych i na podstawie już istniejących możemy pozytywnie nastawić się do kogoś lub czegoś. Albo negatywnie. Nie jesteśmy pustą kartą. Tak ładnie wydanej książki nie widziałem dawno. Czcionka, krój, zapach - i już wiedziałem, że będę fanem Krajewskiego.

A jak zacząłem czytać (och, celowo zapomnę o nowożytnym preludium) o historycznym Lwowie pełnym i kolorowym. Pełnym zapachu, różnorakich kultur (nie tych przez duże k, ale tych, które tworzą skupiska ludzi będących w pewnym n-elementowym zbiorze). Chodzi mi o sytuację w której Żyd i Rosjanin kłócą się o kurę i policjant mówi coś w stylu "Tu jest polski komisariat i macie mówić po polsku". Dziś boimy się powiedzieć Żyd i Rusek. Dziś byśmy się nie zrozumieli. Po 49 Polska stała się płaska, wyblakła i jednowymiarowa. Nawet organizowane obchody czterech kultur w moim rodzinnym mieście są puste i szare. Jedźcie do Wilna czy Lwowa, zobaczycie co to kolor mieszanki narodowościowej (teraz już niestety historycznie) Jedźcie na kresy wschodnie ad generuj. Jedźcie na ten słynny cmentarz, na którym był z Wielką Pompą Prezydent bez Magistrum. Jedźcie zobaczyć groby, te które są i te które były, zobaczcie krzyże rzymsko-katolickie i prawosławne, a wśród nich i mogiły komunistów.Porozmawiajcie o pomnikach, które tam kiedyś stały. Zobaczcie ocalałe pomniki nie-tylko-polskich wielkich postaci (Lelewel był patronem mojego LO.) A potem weźcie się za lektury Krajewskiego.

Porównując z bawarskim kryminałem ten wychodzi na bardziej jaskrawy, ostrzejszy, bardziej wyrazisty. Oczywiście łamanie nóg kilofem nie jest zbyt miłe, nawet gdy się tylko o tym czyta, ale u Faye zbrodnie były bardziej statystyczne, nie miały emocjonalnego wymiaru. Krajewski poruszył u mnie coś w środku, zagrał nie tylko moimi oczami, nosem (nieodłączne wspomnienia z wizyt na wschodzie wiążą się z niezbyt wartymi pamiętania zapachami), uszami, sercem i pamięcią. Moje miasto znane jest z kilku niezbyt chlubnych zdarzeń - jak nic Marek K. musiał słyszeć o "dzieciach w beczkach"... Wysoka ocena 9 (sentymentalna i niezbyt obiektywna, ale naprawdę warto przeczytać)