Książka, która zmienia spojrzenie na świat

Traktat, to - jak wynika z definicji - rozbudowana rozprawa naukowa poświęcona dokładnemu i szczegółowemu omówieniu jednego podjętego zagadnienia. Rozumowanie autora rozprawy ma prowadzić do rezultatów rozstrzygających i jednoznacznych. Jak to założenie realizuje Traktat o szczęściu Jeana d'Ormessona?

Autor podzielił swoją książkę na kilka części, z których ja wydzieliłabym dwie zasadnicze: pierwsza, to partia, w której dostrzegamy wypowiedzi dwóch stron - Boga oraz człowieka; druga natomiast stanowi już jedynie ludzkie rozmyślania. Cząstka pierwsza, to ciekawa i inspirująca podróż od zarania dziejów aż po dzień dzisiejszy. Na drodze tej przypomnimy sobie proces ewolucji, rozwoju wiary, nauki, filozofii, historii. Wypowiadają się w niej dwie postaci: pierwsza - Bóg - którego rozmyślania odnajdziemy pod hasłem „marzenia Starca" oraz druga - człowiek - którego przemyślenia wyznacza nam „nić Ariadny". Skąd to nawiązanie do mitologii? Ma ono znaczenie fundamentalne, bowiem polemika Stworzyciela z człowiekiem [nota bene polemika, której świadomość na jedynie Bóg] to swoista próba odkrycia rozwiązania, sedna sprawy, praprzyczyny i źródła wszystkiego.

Wypowiedzi ludzi zestawione z rozmyślaniami Boga wydają się być próbą odnalezienia wyjścia „po nitce do kłębka" - od szczegółu do ogółu. Człowiek od zarania dziejów próbuje wytłumaczyć sobie różne zjawiska: powstanie świata, źródło cierpienia, właściwości kosmosu. Odpowiedzi szuka najczęściej pod osłoną nauki, tworząc nowe teorie i co rusz obalając stare. Temu wszystkiemu gdzieś z wysokości przygląda się Bóg - jedyna istota wiedząca jaka jest prawda. Jedyna istota, która widząc nieudolne próby człowieka może jedynie podśmiewać się i zachwycać tym, jak wspaniale udało mu się skonstruować świat, że przez tyle lat człowiek nie dość, że nie jest w stanie wyjaśnić jego istnienia, to jeszcze sam obala swoje teorie.

Ten fragment książki przywodzi mi na myśl skojarzenia z inną lekturą, autorstwa Schima Schimmela - „Dzieci ziemi... Pamiętajcie". Uczy ona bowiem szacunku do świata w całej jego okazałości - przypomina, że kiedyś to on panował nad człowiekiem, a nie odwrotnie. Autor w swoim traktacie wykorzystuje również motywy wanitatywne oraz problem istnienia człowieka jako bycia-ku-śmierci. Na przykładzie dziejów świata ukazuje krótkość naszego żywota i uczy czerpania z niego radości. Cała jego wypowiedź prowadzi do jednej konkluzji - jesteśmy otoczeni wspaniałymi rzeczami i warto byśmy nauczyli się przemieniać je na szczęście, Jean d'Ormesson przedstawia nam duży fragment historii, w którym możemy śledzić losy ludzkie. Jest to wycieczka po karcie najważniejszych odkryć oraz obserwacja nieudolnych prób zmierzenia się człowieka z dziełem stworzenia. To wreszcie wielka promocja uniwersalnych wartości: szczęścia, poszanowania dla natury, świadomości własnej małości. Ważna książka, którą warto przeczytać. Zmienia bowiem spojrzenie na wiele spraw, a przede wszystkim - zmienia człowieka.