Wydawnictwo Znak - Dobrze nam się wydaje

Jak być uczonym

Odkrywając piękno ludzkiej myśli

Mogłoby się wydawać, że w świecie zdominowanym przez szybkie tempo życia nie ma już miejsca dla uczonych. Postrzegamy ich, jako ludzi oderwanych od świata, takich „nie z tej epoki", których działalność nie jest dla nas niczym istotnym. Dzisiejsze czasy są takie, że ich miejsce zajęli wszechwiedzący "eksperci", specjaliści od prostych i szybkich recept na wszystko. Zaskakuje zatem - a nawet i zawstydza - ta niewielka, ale jakże ważna książka Michała Hellera, w której autor podjął się odpowiedzi na zbyt rzadko stawiane dziś pytania: Kim jest uczony? Jak w dzisiejszych czasach wygląda jego życie i kariera?


Michał Heller sam jest wybitnym naukowcem, zatem dzieli się z czytelnikiem tym, co najcenniejsze: swoim doświadczeniem. Lektura inspiruje nas do głębokiego namysłu nad istotą powołania uczonego. Powołania - albowiem trudno nazwać działalność naukową jedynie zawodem czy sposobem zarabiania pieniędzy. To coś znacznie więcej: podejmowanie stale na nowo twórczych działań, wytyczanie nowych ścieżek ludzkiego myślenia, odkrywanie tajemnic świata, co jest źródłem ogromnej przyjemności. Jest to również stałe dążenie do przekraczania swoich możliwości, codzienna próba charakteru w zmaganiach ze sobą oraz z naukowymi dylematami, wysiłek i ryzyko.


Autor nie tai, że bycie uczonym ma także swoją ciemną stronę: jest to poczucie osamotnienia, a nawet wręcz udręka, towarzysząca zdobywaniu naukowych szczytów. Michał Heller szczególnie mocno akcentuje poczucie etycznej odpowiedzialności uczonego nie tylko wobec samego siebie, ale wobec całej ludzkości. Ono stale winno mu towarzyszyć, bowiem bycie uczonym jest służbą dla całej ludzkości, o czym dzisiaj tak często się zapomina. Oprócz tych wzniosłych refleksji natury filozoficznej znajdziemy w książce sporo praktycznych, ale jakże cennych uwag o tym, jak pogodzić karierę naukową z innymi dziedzinami życia.
Z tych względów książka będzie z pewnością stanowić wsparcie dla młodych adeptów nauki, przeżywających dylematy i rozterki. Książka Michała Hellera przywraca sens misji realizowanej przez uczonych i jest pięknym hołdem dla ich wysiłku, podejmowanego przeważnie na przekór czasom i modom. Jak długo będzie istniała ludzkość - nie przestaniemy poznawać świata i dążyć do prawdy. Autor pozostawia nas z przekonaniem, że wiedza to ukryty skarb, po który nieprzerwanie będziemy starali się sięgać. Ludzkość zawsze będzie potrzebowała uczonych, bo nie może zabraknąć tych, którzy wskazują drogę do prawdy i odkrywają piękno ludzkiego myślenia.

 


Recenzent: Joanna Kapica-Curzytek

Gdyby wszyscy polscy uczeni postępowali wedle tych rad, nasza nauka na pewno byłaby wyżej w światowych rankingach

Po tym jak ks. prof. Michał Heller otrzymał w 2008 roku prestiżową Nagrodę Templetona, zwaną „katolickim Noblem”, zna go już chyba cała Polska i nie tylko. Dzięki licznym książkom znamy jego poglądy na naturę wszechświata, czas, przestrzeń i wiele innych rzeczy.

Jak być uczonym to jednak książka inna od poprzednich. Dzięki niej poznajemy bardzo osobiste przekonania ks. Hellera na temat tego, czym jest nauka, jaką przyjemność może sprawiać zdobywanie wiedzy i jakie cechy powinien mieć uczony, aby zasługiwać na to miano. Ta książka powstała, jak pisze autor, z chęci „podzielenia się własnymi doświadczeniami w przeżywaniu wielkiej przygody, jaką jest uprawianie nauki”. Wszyscy młodzi naukowcy znajdą w niej pożyteczne rady, jak gimnastykować umysł, jak rozwijać swoje możliwości oraz - co równie ważne - jak nie dopuścić do tego, aby praca przy biurku bądź w laboratorium przesłoniła nam cały świat. Gdyby wszyscy polscy uczeni postępowali wedle tych rad, nasza nauka na pewno byłaby wyżej w światowych rankingach.