Pytania o sens dobra i zła

Wydanie zbiorcze, ilustrowane i ekonomiczne „Opowieści o niewidzialnym" to zbiór trzech, wcześniej wydanych, krótkich powieści Erica - Emanuela Schmitta („Oskar i pani Róża", „Pan Ibrahim i kwiaty Koranu", „Dziecko Noego"). Nie podzielam zachwytu czytelników. Pierwsza książka „Oskar i Pani Róża" bardzo mnie rozczarowała, dlatego wiele czasu upłynęło, aż sięgnęłam po następną powieść. Powoli zaczęłam zmieniać opinię, ukształtowaną na podstawie pierwszej lektury.

Myślę, że bardzo niefortunne było porównanie „Oskara i pani Róży" do „Małego księcia" Antonego Saint- Exupery'ego. Książka Schmitta sięga korzeniami do rzeczywistości, podczas gdy „Mały książę" to powieść symboliczna, wieloznaczna, zachęcająca do interpretacji. Pozycje Schmitta objętością przypominają raczej opowiadania. Może to jest kluczem do sukcesu wydawniczego. Podobnie zresztą czyni inny pisarz chrześcijański - Anselm Grün. Motywem łączącym wszystkie te powieści - nowelki są rozważania natury egzystencjonalno-teologicznej.

Schmitt po raz kolejny w swoim pisarstwie, posługuje się narracją z pozycji dziecka, które opowiada o swoim dzieciństwie, relacjonuje wydarzenia i ma wgląd w swoje uczucia, wspomnienia. Chociaż autor próbuje nawiązywać do problemów z dziedziny teologii, nie jest pisarzem religijnym. Schmitt stawia pytania, ale pozostaje na progu, nie wchodzi głębiej i nie opisuje doświadczeń ani przeżyć duchowych. Temat Holocaustu, drugiej wojny światowej, nieuleczalnej choroby dziecka, samotności, zaniedbania i przemocy w rodzinie, może wydawać się ciężki czytelnikowi, ale charakterystyczny dystans, ironia i humor czyni tekst Schmitta lekkim i przyjemnym w czytaniu.

Przesłanie w powieści ma zazwyczaj wydźwięk optymistyczny. Lekki, prosty język sprawia, że książki Schmitta czyta się szybko i z przyjemnością. Cechą charakterystyczną pisarstwa Schmitta jest umiejętne konstruowanie dialogów, które przyśpieszają akcję powieści. Autor przytacza aforyzmy i dowcipy. Bohaterowie z kart powieści Schmitta stawiają sobie ważne pytania, które chyba każdy, w pewnym wieku sobie zadaje: Co to znaczy być żydem, muzułmaninem, chrześcijaninem? Kim jestem? Czy Bóg istnieje? Jaki jest sens ludzkiego życia? Jakie są granice między dobrem i złem? Dzięki wprowadzeniu krótkich sentencji i rozważań natury egzystencjonalno-teologicznej książka ta zyskuje na wartości.

Bez względu na wyznawane poglądy czy religię warto sięgnąć po tę, niewielkich rozmiarów książkę i zmierzyć się z pytaniami, nad którymi przynajmniej raz w życiu każdy się zastanawia. Wartości, które można odnaleźć w treści książki, skłaniają do refleksji i wzmacniają jej zalety.