„Sekret Tudorów”, C.W. Gortner

Lata panowania dynastii Tudorów były jednymi z bardziej intrygujących w historii Anglii. Dynastia rządziła Anglią i Walią w latach 1485-1603. Historie i legendy, które przez wieki krążyły na dworach i wśród opinii społecznej, o spiskach, morderstwach, trucicielstwie i brutalnych walkach o władze, stały się inspiracją dla wielu późniejszych twórców. Losy Tudorów, obok hiszpańskiej, papieskiej rodziny Borgiów najczęściej trafiają na ekrany kin, telewizorów, czy jako materiał do powieści.

Przede wszystkim dotyczy to postaci króla Henryka VIII, który doprowadził do rozłamu Kościoła w Anglii i  utworzenia kościoła anglikańskiego, który podporządkowany był, nie papieżowi, a królowi. Znany był również ze swoich sześciu małżeństw i okazjonalnego ścinania głów niektórym z małżonek.

Christopher W. Gortner ma na swoim koncie kilka fabularyzowanych książek dotyczących dziejów dynastii Tudorów, takich jak „Potomek Tudorów” (2015), „Spisek Tudorów” (2014) oraz „Sekret Tudorów. Kroniki nadwornego szpiega Elżbiety I” (2012).

„Sekret Tudorów. Kroniki nadwornego szpiega Elżbiety I” rozgrywa się w 1553 roku, a tytułowym szpiegiem jest sierota, Brendan Prescott, który wychowywany został w domu rodziny Dudleyów. Otrzymał posadę giermka jednego z członków rodu, Roberta Dudleya. Od niego dostaje tajna misję przekazania wiadomości księżniczce Elżbiecie, przyrodniej siostrze króla. Brendan przez swoje czyny wplątuje się w sieć dworskich intryg, kłamstw i sekretów, stając się jednym ze szpiegów. Pozostaje na usługach Williama Cecila, doradcy młodej Elżbiety. Główna oś fabularna opiera się na tajemniczym zniknięciu ciężko chorego króla Edwarda VI.

Tematem książki, tak jak w poprzednich, są dworskie walki o wpływy i władzę, pomiędzy potężnymi rodzinami, kłamstwa, intrygi, zbrodnie i mroczne sekrety, które pokazują zepsucie, niebezpieczeństwa i dwulicowość świata arystokracji.  

Mniej lub bardziej fabularyzowane elementy historii dynastii Tudorów trafiły na ekrany telewizorów w czterosezonowym serialu „Dynastia Tudorów”, emitowanym pomiędzy 2007 a 2010 rokiem. Poza tym, dzieje Tudorów były i są, inspiracją dla Georga Martina w jego serii fantasy „Pieśń lodu i ognia”. Otóż elementy fabuły dotyczące krwawych walk o władzę fikcyjnych rodów z Siedmiu Królestw mają rysy historii powstania potęgi Tudorów, sporów Andegaweńskich Yorków z Lancasterami, czyli „wojnie dwóch róż”. Niektórzy czytelnicy prozy Martina mogą domyślić się niektórych zwrotów akcji, jeśli bardzo dobrze znają historyczne dzieje dynastii.

O Tudorach zostało napisane wiele książek historycznych, gdyż podobnie, jak w przypadku Borgiów, obrośli oni setkami mitów i legend o krwawych zbrodniach, niezwykłych wpływach czy olbrzymiej rozwiązłości. Książki takie jak „Tudorowie. Prawdziwa historia niesławnej rodziny” napisana przez wybitnego historyka Gerald J. Mayera oddziela prawdę od fikcji i przekłamań.   

Wracając do książki, „Sekret Tudorów. Kroniki nadwornego szpiega Elżbiety I” i jej poprawności historycznej. Oczywiście postać bohatera, Brendana Prescotta jest całkowicie fikcyjna i nie opiera się na żadnych przesłankach historycznych. Pisarz starał się natomiast wiernie odtworzyć dzieje potężnej rodziny Dudleyów i ich starań o tron, gdy oczywiste stało się, że chorowity król Edward nie poradzi sobie z utrzymaniem władzy.

Książka nie pretenduje jednak do miana opartej na faktach historycznych, bowiem pełno w niej pościgów, nocnych schadzek i zwrotów akcji, których autentyczności nie sposób potwierdzić. Jest to powieść przygodowa umiejscowiona w realiach Anglii XVI wieku, dodatkowo zawierająca historyczne postacie, o które ociera się bohater.

Powieść jest dobrze napisana. Czyta się ją szybko, a fabuła jest interesująca. Minus stanowi jednak główny bohater, który ciągle cudem unika śmierci. Dla niektórych czytelników (i dla mnie) jest to nieco irytujące. W pewnym momencie przestałam odczuwać napięcie, ponieważ i tak wiedziałam, że bohater w jakiś irracjonalny sposób uniknie niebezpieczeństwa.

Historia jest ciekawa główne dlatego, że została napisana z perspektywy kogoś, kto nie należy do arystokracji, do ważnej rodziny, ani nie jest członkiem rodu Tudorów. Cały świat dworu jest widziany oczami służących i bohatera-giermka, czyli tych, którzy zawsze byli pomijani i sprowadzani do bycia jednym z elementów tła. Odbija się to też na opisach pałaców, gdzie w sąsiedztwie wykwintnych salonów i pięknych sypialni, znajdują się małe, zimne, pełne insektów pokoje służących.

Jednak pomimo, że autor starał się ukazać szeroki obraz życia dworskiego, to i tak wszystko to blednie przy postaci księżniczki Elżbiety. Konstrukcja tej postaci całkowicie przyćmiewa innych bohaterów. Pisarz starał się opisać jej związek z Robertem Dudleyem w zupełnie nowy sposób (był uznawany za jej faworyta, a przez niektórych historyków również za kochanka Elżbiety). Christopher W. Gortner przedstawia w książce swoją wizje ich relacji.

Uważam, że fani powieści historycznych będą usatysfakcjonowani książką Gortnera. „Sekret Tudorów. Kroniki nadwornego szpiega Elżbiety I” to ciekawa i wciągająca pozycja. Taka, do jakiej przyzwyczaił nas pisarz.