Tęsknota za czasami dzieciństwa

Choć książek z wyborem baśni dla dzieci powstało już wiele, jeszcze nigdy nie miały tak doskonałej oprawy! Wszystko za sprawą krótkich wstępów, które przed każdą ze wskazanych przez siebie baśni, pisały osoby znane z radiowej Trójki. Z okazji pięćdziesięciolecia istnienia tej jednej z najpopularniejszych polskich rozgłośni radiowych, jej redaktorzy postanowili podzielić się swoją radością i przygotować dla najmłodszych oraz ich rodziców publikację, która łączyłaby w sobie najpiękniejsze opowieści z ich dzieciństwa.

Redaktorzy swój wybór zawsze komentowali i uzasadniali, a wspaniała oprawa graficzna będąca zasługą Tomka Kozłowskiego, jedynie potęgowała wrażenie baśniowości i trwania w cudownym świecie bajania. Z czego mieli prawo wybierać? Oczywiście z najpoczytniejszych tekstów braci Grimm oraz Hansa Christiana Andersena - kolejno najbardziej brutalnych twórców bajek [w zamierzeniu wcale nie tworzonych dla dzieci!] oraz pisarza utożsamianego z permanentnym smutkiem i taką samą atmosferą w jego, notabene, przepięknych opowieściach. Nie muszę chyba dodawać, że [pewnie jak u większości z Was!] baśnie te podczytywane były przeze mnie od lat najmłodszych; a dziś, gdy po dość długim czasie do nich wracam - budzą we mnie sentymentalną łezkę, uderzają w najczulszą strunę duszy, uruchamiają tęsknotę za czasami dzieciństwa, kiedy to mimo całej brutalności i smutku tychże opowieści - namiętnie do nich wracałam, po to, by raz po raz zatapiać się w świecie, w którym kiedyś, w dorosłym życiu, miałam zamiar się znaleźć.

Na wybór ten składają się następujące teksty, polecane przez następujący redaktorów: Brzydkie Kaczątko (z polecenia Wojciecha Manna), Jaś i Małgosia (z polecenia Barbary Marcinik), Paluszek (z polecenia Marcina Łukawskiego), Królowa Śniegu (z polecenia Marka Niedźwieckiego), Dziewczynka z zapałkami (z polecenia Kuby Strzyczkowskiego), Nowe szaty cesarza (z polecenia Agnieszki Szydłowskiej), Kopciuszek (z polecenia Małgorzaty Maliborskiej), Czerwony Kapturek (z polecenia Piotra Stelmacha), Śpiąca królewna (z polecenia Artura Andrusa), O wilku i siedmiu koźlątkach (z polecenia Michała Olszańskiego), Śnieżka (z polecenia Piotra Barona) i Księżniczka na ziarnku grochu (z polecenia Magdy Jethon).

Choć historie te łączy prawdziwy dar ich autorów do snucia opowieści, nie sposób zapomnieć o ich brutalności, umiłowaniu okrucieństwa oraz zemsty, a także wielu wartościach powszechnie uznawanych za nieakceptowane. To jedne z najbardziej kontrowersyjnych historii w dziejach literatury wpisanej w kanon dziecięcy - łączy bowiem w sobie zło i dobro, kontrastujące i ścierające się na wielu płaszczyznach. Brak tutaj subtelności i delikatności w przekazie, nie zostaje pozostawione żadne pole do domysłów. To swoiste studium zemsty i kary za popełnione czyny. Moja mama zapytana, czy rzeczywiście czytała mi do poduszki baśń o odrzuceniu, kanibalizmie i morderstwie z premedytacją, jaką bez wątpienia jest Jaś i Małgosia [a także pozostałe baśnie braci Grimm], pokiwała tylko głową i odrzekła „Oczywiście! Ale zawsze odpowiednio zmienioną :)". Mam nadzieję, że wy również swoim dzieciom przekażecie te baśnie; w formie z cenzurą, po to, by po latach mogli odkryć je na nowo - jakby od podszewki i z perspektywy tej zdecydowanie mniej baśniowej.

Trudno nie zgodzić się dziś ze stwierdzeniem, że mimo całej swej baśniowości historie snute przez braci Grimm były silnie zakorzenione w rzeczywistości i stawały się jej doskonałym odbiciem, odbiciem widzianym niejako przez andersenowskie lustro rodem z Królowej Śniegu, które pozwalało widzieć wszystko złym i zniekształconym przez cierpienie oraz nieszczęścia. Polecam tę pozycję, uwadze waszej - dorośli - oraz uwadze waszych pociech. Pamiętajcie jednak, by nie zabijać w nich złudzeń od razu.