Dla wolności gotowe były zaryzykować wszystko

 Anna Herbich, autorka „Dziewczyn z Solidarności" mówi, że to właśnie kobiety były motorem napędowym tego ruchu. Bez nich Solidarność nie mogłaby istnieć. Przeczytajcie wywiad.

- Co skłoniło Panią do zajęcia się tematem działalności kobiet w Solidarności?

- Od kilku lat zajmuję się pisaniem o historii widzianej oczami kobiet. Dla Polaków Solidarność jest bardzo ważnym tematem, ale niewiele osób wie, że nie byłoby jej, gdyby nie kobiety. Większości zryw ten kojarzy się tylko z Lechem Wałęsą, tymczasem strajk w Stoczni Gdańskiej rozpoczął się od kobiety - Anny Walentynowicz. To właśnie kobiety były motorem napędowym tego ruchu. Bez nich Solidarność nie mogłaby istnieć. I to właśnie chciałam w mojej książce pokazać.

- Według jakiego klucza dobierała Pani bohaterki swojej książki?

Starałam się zaprezentować pełen wachlarz postaci, nie tylko wywodzących się z różnych środowisk, ale również należących do różnych pokoleń. Na kartach „Dziewczyn z Solidarności" znalazły się więc opowieści znanych działaczek, takich jak Joanna Gwiazda czy Olga Krzyżanowska. Jedną z bohaterek jest też Jadwiga Staniszkis, jedyna kobieta wybrana do grupy doradców Komitetu Strajkowego w Gdańsku. Oprócz tych najbardziej znanych kobiet, w Solidarności działały setki tysięcy zwykłych szeregowych członkiń. Ich przeżycia były często nie mniej dramatyczne niż przeżycia kobiet, których nazwiska znalazły się później na pierwszych stronach gazet. W mojej książce można przeczytać choćby dramatyczną historię pani Janiny Wehrstein, ziemianki urodzonej przed wojną, która została brutalnie skatowana przez zomowca podczas stanu wojennego. A także opowieść Beaty, która została aresztowana przez SB na kilka tygodni przed maturą.

- Dlaczego, według Pani, pomimo wielu zagrożeń i strachu o siebie i swoją rodzinę kobiety decydowały się na otwarty sprzeciw wobec władzy?

- Kiedy pytałam o to bohaterki mojej książki, prawie wszystkie odpowiedziały to samo: chciałyśmy lepszego jutra dla naszych dzieci. Chciałyśmy żyć w wolnym kraju, bez cenzury i przemocy. Mimo wyjątkowo ciężkich represji, jakie na nie spadły, nigdy się nie poddały. Walczyły do samego końca. I zwyciężyły. I to mi w nich najbardziej imponuje.

- Komu poleciłaby Pani lekturę „Dziewczyn z Solidarności"?

- Wszystkim. Nie tylko tym, którzy interesują się Solidarnością czy - szerzej - najnowszą historią Polski. „Dziewczyny z Solidarności" opisują doświadczenia całego pokolenia Polek, które żyły w latach 80. Pokolenia naszych matek. Ale książka jest również uniwersalną opowieścią o kobiecej wytrwałości i harcie ducha.

fot. Aga Rzymek