"Noblista z Nowolipek" z Nagrodą im. Jana Jędrzejewicza
Marek Górlikowski, reporter i dziennikarz, został laureatem siódmej edycji Nagrody im. Jana Jędrzejewicza za swoją książkę ,,Noblista z Nowolipek. Józefa Rotblata wojna o pokój", przedstawiającą losy polskiego fizyka, laureata Pokojowej Nagrody Nobla.
Nagroda im. Jana Jędrzejewicza przyznawana jest dla najlepszej polskiej książki z dziedziny historii nauki i techniki wydanej w roku ubiegłym. Nagroda jest wspólną inicjatywą Miasta Płońska (fundatora Nagrody), Komitetu Historii Nauki i Techniki PAN oraz Kasy im. Józefa Mianowskiego - Fundacji Popierania Nauki.
Jan Jędrzejewicz był działającym w XIX wieku w Płońsku lekarzem i astronomem. Do tegorocznej edycji konkursu zgłoszono 19 książek poruszających tematykę zarówno z dziedziny historii nauk ścisłych, jak i humanistycznych. Przewodniczącym Kapituły Nagrody jest prof. dr hab. Jarosław Włodarczyk z Instytutu Historii Nauki PAN, a sekretarzem Kapituły dr Barbara Bienias, również z Instytutu Historii Nauki PAN.
W werdykcie Kapituła podkreśliła, że nagrodzona książka daje nowy ogląd złożonego wycinka historii nauki w kontekście społecznym i politycznym minionego stulecia, przedstawia ważną, a nieco zapomnianą postać oraz jest napisana bardzo sugestywnie. Kapituła zwróciła uwagę na uniwersalne przesłanie historii życia Józefa Rotblata dla dzisiejszego świata nauki, stającego lub mogącego stanąć wobec podobnych wyzwań. Ponadto uznano, że rekonstruując biografię Rotblata, autor wykazał się dużą umiejętnością pracy na materiale archiwalnym, często dotąd nieznanym.
Nieznana historia genialnego fizyka z Warszawy
Józef Rotblat ma 36 lat, gdy w tajnym projekcie Manhattan pracuje nad bombą atomową. Jest Polakiem i odmawia przyjęcia brytyjskiego obywatelstwa – będzie przez to podejrzany o szpiegostwo na rzecz Związku Radzieckiego. Gdy buduje najstraszliwszą broń masowej zagłady, jego najbliżsi w okupowanej Polsce dzień i noc walczą o przetrwanie. Pół wieku później otrzyma Pokojową Nagrodę Nobla. Trudno uwierzyć, że ta historia wydarzyła się naprawdę.
"Noblista z Nowolipek" to nie tylko inspirująca opowieść o człowieku, który miał odwagę sprzeciwić się światowym mocarstwom. To wciągająca, znakomicie opowiedziana historia początków fizyki jądrowej, budowy bomby atomowej i rozkręcającego się wyścigu zbrojeń.
Marek Górlikowski dociera do dokumentów FBI, polskiej bezpieki oraz archiwów noblisty w Londynie i Cambridge. Opisuje dramatyczne wojenne losy rodziny Rotblatów, ale też odsłania kulisy działania jednej z najbardziej kontrowersyjnych organizacji pokojowych świata. Reporter nie krzepi serc. Pyta o cenę światowego pokoju, odpowiedzialność naukowców za wyniki ich badań i w końcu: o polską pamięć o żydowskich sąsiadach i żydowską – o polskich. Jako pierwszy wyjaśnia, co sprawiło, że Rotblat niestrudzenie powtarzał: „Pamiętaj o swoim człowieczeństwie, reszta jest nieważna”.