ks. Józef Tischner (1931-2000) - katolicki ksiądz, filozof, najbardziej popularny myśliciel i eseista lat 90, dla wielu uznany autorytet moralny i intelektualny. Dziekan Wydziału Filozoficznego PAT, dyrektor wiedeńskiego Instytutu Nauk o Człowieku, wykładowca krakowskiej PWST. Piewca góralszczyzny, autor słynnej Historii filozofii po góralsku, od 1980 r. był kapelanem Związku Podhalan oraz kapelanem Solidarności. Patron nagrody przyznawanej przez Miesięcznik i Wydawnictwo Znak.

Dzieciństwo i młodość spędził w Łopusznej na Podhalu, gdzie wraz z rodzicami i dwójką młodszych braci mieszkał w budynku szkoły, którą zarządzał jego ojciec. Właśnie dlatego w późniejszych latach podpisywał się jako Józek Szkolny. Po zdaniu matury, czując powołanie chciał wstąpić do seminarium, jednak po naciskach ojca złożył papiery na Wydział Prawa na Uniwersytecie Jagiellońskim. Po ukończeniu pierwszego roku, w maju 1950 roku zrezygnował ze studiów prawniczych na rzecz teologii oraz rozpoczął nauki w krakowskim seminarium. Na lata jego studiów przypadł m.in. głośny proces księży z kurii krakowskiej, uwięzienie Prymasa Wyszyńskiego oraz internowanie arcybiskupa Eugeniusza Baziaka. Święcenia kapłańskie przyjął 26 czerwca 1955 roku w katedrze wawelskiej z rąk biskupa Franciszka Jopa. Studia kontynuował na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie, następnie do 1957 roku na Wydziale Filozoficzno-Historycznym UJ. W tym czasie skupiał się głównie na filozofii niemieckiej, a zwłaszcza twórczości Edmunda Husserla. W 1963 roku obronił doktorat u prof. Romana Ingardena, a w 1974 roku uzyskał stopień doktora habilitowanego.

Wraz z uzyskaniem stopnia naukowego rozpoczął wykłady z filozofii w Wyższym Seminarium Duchownym w Krakowie. W połowie lat 60. podjął współpracę z „Tygodnikiem Powszechnym" i miesięcznikiem „Znak", z którymi pozostał związany do końca życia. Jako uczony Tischner zajmował się głównie filozofią człowieka i teorią wartości. W latach siedemdziesiątych stał się znaną postacią w życiu intelektualnym Polski. W tym czasie napisał m.in. obszerny esej Schyłek chrześcijaństwa tomistycznego, który stał się zarzewiem polemik znanych pod nazwą „sporu z tomizmem". Tischner uważał, iż filozofia jest niezależna i choć w wielu punktach przesiąknięta duchem chrześcijaństwa nie może się do niego sprowadzać. Przestrzegał jednocześnie przed redukcją religii do jedynie słusznej filozofii. Od czasu sporu z tomizmem nie było w polskim Kościele żadnej istotnej debaty, w której Tischner nie brałby udziału, a wiele z nich sam inicjował. W 1975 roku ukazała się jego pierwsza książka Świat ludzkiej nadziei.

Z ruchem „Solidarności" związał się od początku jego powstania. W październiku 1980 roku wygłosił w katedrze wawelskiej głośną homilię do przywódców nowo powstałego związku, która dała początek opublikowanej rok później Etyce solidarności. Od tej pory uznawany był powszechnie za kapelana „Solidarności". W tym samym czasie przyjął również funkcję kapelana Związku Podhalan. Literackim owocem wspierania góralszczyzny były kazania wygłaszane w gwarze oraz teksty pisane, w tym głośna Historia filozofii po góralsku (1997). W latach 90. staje się autorytetem nie tylko w sprawach wiary czy filozofii, ale i rodzącej się demokracji, choć on skupia się głownie na mówieniu o wolności i relacjach państwo - kościół. Wyrazem uznania są m.in. doktoraty honorowe Uniwersytetu Łódzkiego i Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie, a także: nagroda Pen Clubu (1991), Złoty Mikrofon (1991), nagroda im. Stefana Kisielewskiego (1993). W 1999 roku zostaje kawalerem Orderu Orła Białego.

- Czasami się śmieję, że najpierw jestem człowiekiem, potem filozofem, potem długo, długo nic, a dopiero potem księdzem - mawiał o sobie ks. Józef Tischner. Tak naprawdę był ważny dla wielu ludzi w każdym z tych wcieleń: budził zaufanie jako człowiek, inspirował jako filozof, uczył dojrzałej wiary jako kapłan. Był człowiekiem swojego czasu: nie uciekał od aktualnych problemów, ale próbował pomóc rodakom przejść przez kolejne zakręty historii. Zostanie zapamiętany jako nauczyciel wolności, solidarności i nadziei.

Ks. Józef Tischner zmarł 28 czerwca 2000 roku w Krakowie, pochowany został w Łopusznej. Więcej na stronie www.tischner.pl