O sile ludzkiego charakteru i woli przeżycia

Najnowsza książka Anny Herbich, autorki bestsellerowej książki ,,Dziewczyny z powstania", zawiera pełne emocji historie kobiet zesłanych w głąb Syberii. Kobiet, które zaznały potwornego okrucieństwa, ale dzięki niezwykłej woli życia mogą opowiedzieć swoją historię młodemu pokoleniu. Jest to pokolenie nieznające cierpienia i okropności wojny, dla którego Syberia to tylko rejon geograficzny. Dla bohaterek książki pani Herbich Syberia już zawsze będzie kojarzyła się z bestialskim traktowaniem, masowymi zgonami przyjaciół i rodziny oraz brakiem nadziei.

Wspomnienia odważnych kobiet, które przeżyły, aby móc opowiedzieć o doznanym cierpieniu, są teraz szczególnie potrzebne. Niewielu zdaje sobie sprawę, przez jakie piekło przeszli ludzie przymusowo zesłani do krainy skutej lodem. Ten sam lód pokrył serca wszystkich - i oprawców i więzionych. Bohaterki książki wspominają nieludzkie traktowanie, jakiego doświadczyły. Z wdzięcznością opowiadają o ludziach, którzy im pomagali. Ich historie są dowodem na to, że nie każdy Rosjanin-komunista był zły, a Polak pomagał rodakom. Świat, w którym przyszło im żyć, został przewrócony do góry nogami i stał się areną dramatycznej walki o przetrwanie. Syberia stała się jednym z miejsc pozbawionych ludzkich odruchów, w którym toczyła się desperacka walka z upodleniem i beznadzieją. Zginęło tam tak wielu ludzi, że (zgodnie ze słowami jednej z bohaterek książki) „gdyby Bóg zechciał wskrzesić wszystkich więźniów łagrów, to w całej Rosji podniosłaby się ziemia".

,,Dziewczyny z Syberii" są świadectwem osobistych tragedii, które dotknęły bohaterki oraz doskonałą lekcją historii. To także lekcja życia i pamięci. Jedna z bohaterek boi się zapomnienia, bo to oznaczałoby, że ,,tamci" wygrali. Dlatego tak ważna jest ta książka.

Choć Anna Herbich nie jest autorką tej książki, to podziwiam jej pracę. Dziennikarka wykazała się wytrwałością w zbieraniu materiałów do książki. Niełatwo jest znaleźć kobiety, które przeszły katorgę i są skłonne o tym opowiedzieć obcej osobie, która w dodatku przedstawi ich historie całej Polsce. Wyobrażam sobie, jak trudnym doświadczeniem było dla nich zagłębienie się w zdarzenia, które odcisnęły piętno na ich całym późniejszym życiu. Jak wiele wspomnień i uczuć odżyło w chwili opowiadania o latach pełnych nieszczęścia i rozpaczy. Jestem pełna uznania dla pani Herbich, która musiała zdystansować się do usłyszanych historii kobiet, które w bardzo młodym wieku doznały tylu krzywd.

Książka Anny Herbich to także dzieło poniekąd feministyczne, ukazujące siłę drzemiącą w delikatnych i wątłych istotach, jakimi są kobiety. Historie bohaterek prezentują inny obraz kobiet. Są to kobiety niezłomne, silne fizycznie i psychiczne, które za wszelką cenę chciały przeżyć. Jedna z nich zauważa, że ,,nie było takich przeciwności i przeszkód, których [kobiety] nie mogły pokonać. Nic, ale to nic nie było w stanie nas złamać. To dowód na to, że kobiety wcale nie są płcią słabą".

Patrzenie na historię oczami kobiet diametralnie różni się od typowo męskiej narracji. Kobiety bardzo emocjonalnie podchodzą do zdarzeń, których doświadczyły. Opowiadają o rodzinie i przyjaciołach, których utraciły, o bólu i upodleniu. Między wzruszającymi opisami sybirskiej katorgi wspominają szczęśliwe i beztroskie lata sprzed tych wydarzeń. Nie zapominają również o pojedynczych aktach dobroci obcych ludzi oraz zdradzie tych, których znały.